Korelativna tabela
Poglejte korelativno tabelo v Dodatku in opazujte, kako logično je narejena: pomen vsake od 45 besed v njej je sestavljena iz pomena prvega elementa in pomena drugega elementa. Zapomnite si zlasti naslednje:
- ĉio – vse
- ĉiu – vsak
- ĉiuj – vsi (plural)
- ĉiam – vedno
- iom – nekaj
Nekatere besede v tabeli lahko dobijo končnici -j (množina) in -n (akuzativ):
- končnico -j lahko dodamo k besedam s končnico -u in -a
- končnico -n lahko dodamo k besedam s končnico -o, -u, -a and -e:
Kio
- Kio – kaj
- kion – kaj (kot predmet glagola)
Primer:
- Kion vi manĝas? Kukon mi manĝas.
Kiu
- Kiu – kdo (ednina), kateri
- kiun – koga (ednina), katerega (predmet glagola)
- kiuj – kateri (množina)
- kiujn – katere (množina)
Kia
Primeri:
- Kia estas la vetero? – Kakšno je vreme?
- Kian aŭton vi havas? – Kakšen avto imate?
- Kiaj estas ŝiaj leteroj? – Kakšna so njena pisma?
- Kiajn fotojn vi faris? – Kakšne fotografije si naredil?
Kie
Primera:
- Kie mi estas? – Kje sem?
- Kien vi iras? – Kam greste?
S predlogi
- Al kiu – h komu
- kun kiu – s kom
- al tiu – k tistemu
- inter tiuj – med tistimi
Stopnjevanje pridevnikov in prislovov
Primernik tvorimo z besedo pli (več):
- pli bona – boljši
- pli granda – večji
Presežnik tvorimo z besedo plej (naj):
- plej bona – najboljši
- plej granda – največji
"Od" ali "kot" prevajamo z ol:
- pli bona ol vi – boljši od tebe
V presežniku se "od" prevaja z el:
- La plej bona el ĉiuj – najboljši od vseh.
Pli and plej se uporabljajo tudi s prislovi:
- pli rapide – bolj hitro, hitreje
- plej rapide – najbolj hitro
Dum
Dum je predlog ("med", "medtem ko") in veznik ("dokler"):
- Li sidas dum la manĝo. – Sedi med jedjo.
- Ŝi skribas dum li legas. – Piše, dokler on bere.
Ĉi
Besedo ĉi uporabljamo s ti besedami iz korelativne tabele in približuje njihov pomen. Na primer:
- tiu – tisti / tiu ĉi ali ĉi tiu – ta
- tie – tam / tie ĉi ali ĉi tie – tu
Pripona -ind
pomeni "biti vreden":
- aŭskultinda – vreden/na poslušanja
- leginda – vreden/na branja
- bedaŭrinde – vredno obžalovanja, na žalost
- nedankinde – ni vredno hvaliti, ni za kaj