Uimhreacha

Tá na huimhreacha san aguisín. Cruthaítear uimhreacha níos airde trí bhunuimhreacha a chomhcheangal mar seo a leanas:

• 1 238 – mil du-cent tri-dek ok
• 153 837 – cent kvin-dek tri mil ok-cent tri-dek sep
• Addition: 8 + 3 = 11 – ok plus tri estas dek-unu
• Subtraction: 15 - 6 = 9 – dek-kvin minus ses estas naŭ

Cúspóireach don Ghluaiseacht i dTreo

An tuiseal ainmneach a leanann réamhfhocail in Esperanto de ghnáth:

• post mi – im dhiaidh
• sen ŝi – gan í
• en domo – i dteach

Mar sin féin, réamhfhocail a dhéanann cur síos ar áit, leanann an cuspóireach iad chun gluaiseacht i dtreo a thaispeáint, m.sh.

• Mi iras en la domon. – Táim ag dul isteach sa teach.
• (Comparáid: Ili manĝas en la domo. – Tá siad ag ithe sa teach.)

Sampla eile:

• La kato saltis sur la tablon. – Léim an cat suas ar an mbord.
• La kato saltis sur la tablo. – Bhí an cat ag léim timpeall ar an mbord.

An Forainm oni

Freagraíonn an forainm oni do bhriathar saor na Gaeilge

Samplaí:

• Oni manĝas. – Táthar ag ithe.
• Oni sidas. – Táthar ina suí.

An Forainm aisfhillteach si

Tagraíonn si (cuspóireach *sin) siar d'ainmní an chlásail:

• é féin
• í féin
• iad féin

Samplaí:

• Li lavas sin. – Níonn sé é féin.
• Ŝi rigardas sin. – Féachann sí uirthi féin.
• Ili kantas al si. – Tá siad ag canadh leo féin.

Ní úsáidtear si ach don tríú pearsa. Ní bhíonn sé riamh ina ainmní abairte. Mar chomparáid:

• Mi rigardas min. – Féachaim orm féin.
• Ili rigardas sin. – Féáchann siad orthu féin.

An Réimír re-

Ciallaíonn sé

• "arís, an dara huair"
• nó "ar ais".

Samplaí:

• revidi – a fheiscint arís
• redoni – a thabhairt ar ais
• remeti – cur ar ais