جدول همبسته‌ها

جدول پیوست را مطالعه کنید، تا ببینید چقدر منطقی ساخته می‌شود: معنی هر یک از ۴۵ واژه‌ی جدول می‌تواند از معنی بخش اول که با معنی بخش دوم ترکیب شده، دریافت شود. واژه‌های زیر را ببینید:

• ĉio – همه چیز، هر چیز
• ĉiu – هر، هر کس
• ĉiuj – همه کس (جمع)
• ĉiam – همیشه
• iom – مقداری، تعدادی

بعضی از واژه‌های جدول می‌توانند پایانه‌های -j (جمع) و -n (حالت مفعولی) را بگیرند:

• پایانه‌ی -j می‌تواند به -u و -a پایانی واژه‌ی همبسته ملحق شود
• پایانه‌ ی -n به آن‌هایی که با -o، -u، -a و -e تمام می‌شوند، می‌تواند ملحق شود:

Kio

• Kio – چه چیزی، چه چیزهایی
• kion – چه چیزی را، چه چیزهایی را

مثال:

• Kion vi manĝas? Kukon mi manĝas.

Kiu

• Kiu – چه کسی، کدام یک
• kiun – چه کسی را، کدام یک را
• kiuj – چه کسانی، کدام
• kiujn – چه کسانی را، کدام را

Kia

مثال‌ها:

• Kia estas la vetero? – هوا چگونه است؟
• Kian aŭton vi havas? – چگونه خودرویی تو داری؟
• Kiaj estas ŝiaj leteroj? – نامه‌های او چگونه هستند؟
• Kiajn fotojn vi faris? – چگونه عکس‌هایی را تو گرفتی؟

Kie

• Kie – (در) کجا
• Kien – (به) کجا

مثال‌ها:

• Kie mi estas? – من کجا هستم؟
• Kien vi iras? – به کجا می‌روی؟

با حروف اضافه

• Al kiu – به چه کسی
• kun kiu – با چه کسی
• al tiu – با آن یکی
• inter tiuj – میان آن‌ها

درجه‌های مقایسه

شکل مقایسه‌ای با pli (بیش‌تر، تر) ساخته می‌شود:

• pli bona – بهتر
• pli granda – بزرگ‌تر

صفت عالی با plej (بیش‌ترین، ترین) ساخته می‌شود:

• plej bona – بهترین
• plej granda – بزرگ‌ترین

هنگام به کاربردن pli برای مقایسه ol (از) را به کار ببرید:

• pli bona ol vi – بهتر از تو

و برای plej از el استفاده کنید:

• La plej bona el ĉiuj – بهترین از بینِ همه.

Pli و plej با قیدها نیز به کار می‌روند:

• pli rapide – سریع‌تر
• plej rapide – به سریع‌ترین روش

Dum

Dum هم یک حرف اضافه («طی») و هم یک حرف ربط («در حالی که») است:

• Li sidas dum la manĝo. – طی وعده‌ی غذایی، او می‌نشیند.
• Ŝi skribas dum li legas. – او در حالی که می‌خواند، می‌نویسد.

Ĉi

واژه‌ی ĉi با همبسته‌های ساخته شده با ti به کار می‌رود تا مفهوم نزدیکی را برساند. مقایسه کنید:

• tiu – آن یکی، آن شخص / tiu ĉi یا ĉi tiu – این یکی، این شخص
• tie – آن جا / tie ĉi یا ĉi tie – این جا

پسوند -ind

برای بیان شایستگی یک عمل به کار می‌رود:

• aŭskultinda – گوش‌دادنی
• leginda – خواندنی
• bedaŭrinde – متأسفانه
• nedankinde – پاسخ به dankon، خواهش می‌کنم، تشکر لازم نیست