8. Malbela tago

Η πρόθεση Da

Η πρόθεση da χρησιμοποιείται μετά από λέξεις που δηλώνουν μέγεθος, βάρος, ποσότητα, αριθμό κλπ. Είναι η πρόθεση που συνδέει το μέτρο με το μετρούμενο:

  • kilogramo da sukero – ένα κιλό ζάχαρη
  • glaso da akvo – ένα ποτήρι νερό
  • multe da ideoj – πλήθος ιδεών
  • Mi aĉetis du kilogramojn da bona butero – Αγόρασα δύο κιλά (από) καλό βούτυρο.

Με τη χρήση του da δηλώνουμε κάποια αοριστία:

  • Mi trinkis unu glason da vino. – Ήπια ένα ποτήρι κρασί.
  • Mi renkontis grupon da amikoj. – Συνάντησα μια ομάδα φίλων.

Προσοχή στη διαφορά:

  • Li donis al mi unu glason da vino. – Μου έδωσε ένα ποτήρι (με) κρασί.
  • Li donis al mi unu glason de vino. – Μου έδωσε ένα κρασοπότηρο.

Η πρώτη φράση μιλά για το περιεχόμενο, ενώ η δεύτερη για το σκεύος.

(σελ. 62)


Το επίθημα -ig

Το επίθημα -ig είναι ένα από τα βασικότερα της Εσπεράντο και προσδίδει την έννοια της ενέργειας. Mετατρέπει τη ρίζα ώστε να σημαίνει "να κάνω (κάποιον ή κάτι) να είναι ..", αυτό που εκφράζει η ρίζα.

Σχηματίζει μεταβατικά ρήματα και ανταποκρίνεται συνήθως στα ρήματα της ελληνικής που λήγουν σε -ιζω, -ποιώ, -ώνω κλπ:

  • beligi – το να ωραιοποιώ
  • malplenigi – το να αδειάζω, να κενώνω
  • sanigi – το να θεραπεύω
  • mortigi – το να σκοτώνω
  • Hieraŭ mi edzigis la filon de mia amiko. – Χθες πάντρεψα το γυιό του φίλου μου.
  • Li volonte gastigas fremdulojn en sia hejmo. – Αυτός ευχαρίστως φιλοξενεί ξένους στο σπίτι του.
  • La brila suno origos la nubojn. – Ο λαμπρός ήλιος θα χρυσώνει τα σύννεφα.

(σελ. 298)


Το επίθημα -aĉ

Το -aĉ δείχνει ότι ο ομιλητής έχει χαμηλή εκτίμηση για το όν, αντικείμενο, ή ενέργεια της φράσης. Συνήθως στα ελληνικά αντιστοιχεί στο πρόθημα "παλιό-", ή "-κακό-":

  • hundo – παλιόσκυλο
  • knabo – παλιόπαιδο
  • skribi – να κακογράφεις, να μουντζουρώνεις

Το aĉ- σαν ρίζα σχηματίζει το επίθετο:

  • a – βρωμιάρης-α-ο, τιποτένιος-α-ο, κακομοίρης-α-ο

(σελ. 317)


Οι αριθμοί σελίδων παραπέμπουν στο σπουδαίο βιβλίο του Σπύρου Σαραφιάν "Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΓΛΩΣΣΑ ΕΣΠΕΡΑΝΤΟ - ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ", Αθήνα 1987. Αρκετές ιδέες και παραδείγματα στηρίζονται επίσης στο βιβλίο αυτό.