Άρνηση (Neado)

Η άρνηση στην Εσπεράντο εκφράζεται με το αρνητικό ne (όχι, δεν, μην).

• Ĉu vi volas? Ne! – Θέλεις; Όχι!
• Mi ne povas. – Δεν μπορώ.
• ne tiel frue. – όχι τόσο νωρίς.

Όταν η άρνηση αφορά ολόκληρη την πρόταση, τότε το ne μπαίνει εμπρός από το ρήμα.

• Mi ne volas trinki vinon. – Δεν θέλω να πιώ κρασί.

Όταν όμως αφορά μέρος της πρότασης, μπαίνει εμπρός από το μέρος που αφορά.

• Mi volas ne trinki vinon, sed manĝi panon. – Θέλω να μην πιώ κρασί, αλλά να φάω ψωμί.
• Mi volas trinki ne vinon, sed akvon. – Θέλω να πιώ όχι κρασί, αλλά νερό.

Σε αντίθεση με τα ελληνικά, όταν σε μια πρόταση υπάρχει ήδη μια άλλη αρνητική λέξη, δεν χρησιμοποιείται το ne.

• Mi iros nenie. – Δεν θα πάω πουθενά.

Ακριβολογώντας θα έπρεπε να μεταφράσουμε το παραπάνω "Θα πάω πουθενά" (το οποίο δεν είναι δόκιμο στα ελληνικά).

Άλλα παραδείγματα:

• Nek li nek ŝi respondis. – Ούτε αυτός ούτε αυτή απάντησαν.

• Vi nek sidas nek rigardas. – Ούτε κάθεσαι, ούτε βλέπεις.

• Mi neniam diros al iu. – Δεν θα πω τίποτα σε κανένα.

• Mi neniam diros al neniu. Είναι λάθος στην Εσπεράντο.

_{(σελ. 59)}

Mem

Το επιβεβαιωτικό mem, λέξη αμετάβλητη σε όλα τα γένη και αριθμούς, εκφράζει την επιμονή σε ότι αφορά την ταυτότητα προσώπου ή πράγματος.

Σημαίνει (εγώ, εσύ, αυτός κλπ.) ο ίδιος, και χρησιμοποιείται για να δώσει έμφαση στη λέξη που ακολουθεί.
(Σύγκρινε si, αυτοπαθής αντωνυμία, μάθημα 4.)

• Mi mem faris tion. – Εγώ ο ίδιος έκανα αυτό. Το έκανα ο ίδιος.
• Mi mem vidis vin hieraŭ. – Εγώ ο ίδιος τον είδα χθες.
• Vi mem diris, ke vi ne povus veni. – Εσύ ο ίδιος είπες ότι δεν θα μπορούσες να έλθεις.
• La patro mem donis al mi la permeson. – Ο ίδιος ο πατέρας μου έδωσε την άδεια.

Εκφράζει επίσης την έννοια "χωρίς τη μεσολάβηση, ή βοήθεια κάποιου άλλου".

• La infanoj mem trovis la solvon. – Τα παιδιά τα ίδια (μόνα τους) βρήκαν τη λυση.

_{(σελ. 139)}

Γειά…

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι να πεις "γειά" στην Εσπεράντο, αλλά οι πιο συνήθεις είναι:

• ĝis la revido – κυριολεκτικά "εις το επανειδείν" (όπως αγγλικά "see you", γαλλικά "au revoir".)

Εναλλακτικά μπορεί να ειπωθεί χωρίς το άρθρο:

• ĝis revido.

Ανάμεσα σε φίλους ίσως είναι αρκετό το σκέτο:

• ĝis – Τα λέμε.

_{(σελ. 130)}

Το πρόθημα ek-

Το ek- σηματοδοτεί:

1. την αρχή μιας ενέργειας, ή
2. μια ξαφνική και στιγμιαία δράση.

παραδείγματα:

• ekparoli – το να αρχίσεις να μιλάς
• eksilenti – το να σωπάσεις
• eksidi – το να καθίσεις, να πάρεις μια θέση
• ekridi – το να ξεσπάσεις σε γέλια

Το ek χρησιμοποιείται επίσης μόνο του για να εκρφράσει το ελληνικό "εμπρός!".

• Ek! – Εμπρός! Πάμε!

Χτησιμοποιείται επίσης με την (χρονική) πρόθεση de σχηματίζοντας το ekde, από τότε:

• Ekde lia naskiĝo pasis dudek jaroj. – Από τη γέννηση του πέρασαν δώδεκα χρόνια.

_{(σελ. 370)}

Το επίθημα -aĵ

Το -aĵ σημαίνει συγκεκριμένο, υπαρκτό, αισθητό "αντικείμενο", και όχι κάτι αφηρημένο:

• manĝaĵo – φαγητό
• trinkaĵo – ποτό, αναψυκτικό
• belaĵo – κάτι όμορφο
• sendaĵo – κάτι που στάλθηκε, ένα απεσταλμένο
• Hieraŭ ni manĝis rostitan bovidaĵon kun terpomoj – Χθες φάγαμε ψητό μοσχάρι με πατάτες.

_{(σελ. 262)}

_{Οι αριθμοί σελίδων παραπέμπουν στο σπουδαίο βιβλίο του Σπύρου Σαραφιάν "Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΓΛΩΣΣΑ ΕΣΠΕΡΑΝΤΟ - ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ - ΑΥΤΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ", Αθήνα 1987. Αρκετές ιδέες και παραδείγματα στηρίζονται επίσης στο βιβλίο αυτό.}