5. Nova aŭto

Korelatifler Tablosu

Bu tabloyu eklerde çalışın ve ne kadar mantıklı olarak yaratıldığını görün. 45 kelimenin hepsi birinci elementin anlamından ve bir araya gelediği ikinci elementin anlamından çıkartılabilir. Özellikle bu kelimeleri hatırlamaya çalışın:

  • ĉio – her şey
  • ĉiu – her bir, her bir kişi (tekil)
  • ĉiuj – herkes (çoğul)
  • ĉiam – her zaman
  • iom – Biraz, bir miktar

Tablodaki bazı kelimeler -j (çoğul) and -n (akuzatif) eklerini alabilir:

  • -j eki sonunda -u ve -a olan kelimelere konulabilir
  • -n eki sonundan -o, -u, -a ve -e olan keliemelere konulabilir:

Kio

  • Kio – ne
  • kion – neyi (Cümlede özne fomrunda)

Örnek:

  • Kion vi manĝas? Kukon mi manĝas.

Kiu

  • Kiu – kim (tekil), hangi
  • kiun – kimi (tekil), hangisini
  • kiuj – kimler (çoğul), hangiler
  • kiujn – kimleri (çoğul), hangileri

Kia

  • Kia estas la vetero? – Hava nasıldır? (ne çeşittir)
  • Kian aŭton vi havas? – Nasıl bir otomobilin var? (ne çeşit)
  • Kiaj estas ŝiaj leteroj? – Mektupları nasıldır? (ne çeşittir)
  • Kiajn fotojn vi faris? – Nasıl forotğraflar çektin? (ne çeşit)

Kie

  • Kie – nerede
  • Kien – nereye

Örnekler:

  • Kie mi estas? – Ben neredeyim?
  • Kien vi iras? – Nereye gidiyorsun?

Edatlarla birlikte

  • Al kiu – kime
  • kun kiu – kiminle
  • al tiu – ona
  • inter tiuj – onların arasında

Karşılaştırma dereceleri

Kıyaslamalı form pli (daha) kelimesi ile oluşturulur:

  • pli bona – daha iyi
  • pli granda – daha büyük

üstün form *plej (en) kelimesi ile oluşturulur:

  • plej bona – en iyi
  • plej granda – en büyük

"-den, -dan" için ol kelimesi kullanılır:

  • pli bona ol vi – senden daha iyi

Belli bir grubun içindeki üstünlük için el kelimesi kullanılır:

  • La plej bona el ĉiuj – hepsinden en iyisi.

Pli ve plej zarflar ile de kullanılır:

  • pli rapide – daha hızlı
  • plej rapide – en hızlı

Dum

Dum hem bir edat ("zarfında, süresinde") hem de bir bağlaç ("-ken") olarak kullanılır:

  • Li sidas dum la manĝo. – O yemek zarfında oturuyor.
  • Ŝi skribas dum li legas. – O okurken yazıyor.

Ĉi

Bu kelimecik ĉi yakınlık göstermek için ti- ile başlayan korelatifler ile kullanılır. Karşılaştırımn:

  • tiu – o
  • tiu ĉi veya ĉi tiu – bu, buradaki
  • tie – orası
  • tie ĉi veya ĉi tie – burası, burada

-ind eki

kelimeye "değer", "yapmaya değer" anlamını katıyor:

  • aŭskultinda – dinlemeye değer
  • leginda – okumaya değer
  • bedaŭrinde – maalesef (kelimesel anlamı: üzülmeğe değer)
  • nedankindedankon için kibar cevap "önemli değil" anlamında (kelimesel anlamı: teşekkür'e değmez)