คำตาราง

คำตาราง คือกลุ่มคำที่สามารถสังเกตระบบการสร้างคำและความหมายได้โดยจากการดูตาราง โดยหลักการสร้างคำนั้นเกิดจากการประกอบกับระหว่างส่วนหน้ากับส่วนหลังทำให้ได้คำต่าง ๆ ถึง 45 คำ สามารถศึกษาคำตารางทั้งหมดได้จากภาคผนวกและโปรดจดจำคำต่อไปนี้ให้ดี:

• ĉio – ทุก ๆ สิ่ง
• ĉiu – แต่ละคน, แต่ละสิ่ง
• ĉiuj – ทุกคน, ทุกสิ่ง
• ĉiam – ทุกเวลา, เสมอ ๆ
• iom – จำนวนหนึ่ง, ไม่มาก

โดยปกติกลุ่มคำตารางสามารถใช้ตัวลงท้าย -j (พหูพจน์) -n (กรรมการก):

• ตัวลงท้าย -j สามารถใช้ได้กับกลุ่มคำที่ลงท้ายด้วย -u และ -a
• ตัวลงท้าย -n สามารถใช้ได้กับกลุ่มคำที่ลงท้ายด้วย -o, -u, -a และ -e:

Kio

• Kio – อะไร
• kion – อะไร (กรรม)

ตัวอย่าง:

• Kion vi manĝas? Kukon mi manĝas. - คุณกินอะไรอยู่, ฉันกินเค้กอยู่

Kiu

• Kiu – ใคร, อันไหน (เอกพจน์)
• kiun – ใคร, อันไหน (เอกพจน์, กรรม)
• kiuj – ใคร, อันไหน (พหูพจน์)
• kiujn – ใคร, อันไหน (เอกพจน์, พหูพจน์)

Kia

ตัวอย่าง:

• Kia estas la vetero? – สภาพอากาศเป็นอย่างไร (มีลักษณะเป็นอย่างไร)
• Kian aŭton vi havas? – คุณมีรถแบบไหน
• Kiaj estas ŝiaj leteroj? – จดหมายของเธอเป็นแบบไหน
• Kiajn fotojn vi faris? – คุณทำรูปภาพเป็นแบบไหน

Kie

• Kie – ที่ไหน, ในที่ไหน
• Kien - เข้าไปในที่ไหน (แสดงการเคลื่อนที่เข้าไปยังจุดหมาย)

ตัวอย่าง:

• Kie mi estas? – ผมอยู่ที่ไหน
• Kien vi iras? – คุณกำลังไป(ในที่)ไหน

ใช้ร่วมกับคำบุพบท

• Al kiu – (ให้)ไปยังใคร, ไปยังสิ่งใด
• kun kiu – กับใคร
• al tiu – (ให้)ไปยังคนนั้น, ไปยังสิ่งนั้น
• inter tiuj – ระหว่างคนพวกนั้น, ระหว่างสิ่งนั้น

ระดับขั้นของการเปรียบเทียบ

ระดับขั้นกว่าใช้ pli (กว่า):

• pli bona – ดีกว่า
• pli granda – ใหญ่กว่า

ระดับสุดใช้ *plej (ที่สุด):

• plej bona – ดีที่สุด
• plej granda – ใหญ่ที่สุด

เมื่อมีการเปรียบเทียบระหว่างสิ่งสองสิ่งในขั้นกว่า เราจะใช้สันธาน ol (กว่า) โดยจะต้องใช้ร่วมกับ pli เพื่อนเป็นการบ่งบอกระดับ:

• pli bona ol vi – ดีกว่าคุณ

ในขั้นสุดใช้ el (จาก, กว่า):

• La plej bona el ĉiuj – ดีที่สุดกว่าทุกคน

Pli และ plej สามารถใช้ได้กับกริยาวิเศษณ์

• pli rapide – เร็วกว่า
• plej rapide – เร็วที่สุด

Dum

Dum สามารถเป็นได้ทั้งบุพบท (ระหว่าง) และสันธาน (ในขณะที่):

• Li sidas dum la manĝo. – เขานั่งอยู่ในระหว่างมื้ออาหาร
• Ŝi skribas dum li legas. – เธอเขียน ในขณะที่เขาอ่าน

Ĉi

คำอนุภาค ĉi มันจะใช้กับกลุ่มคำตารางที่ขึ้นต้นด้วย ti- เพื่อแสดงถึงความใกล้

• tiu – คนนั้น, สิ่งนั้น / tiu ĉi หรือ ĉi tiu - คนนี้, สิ่งนี้
• tie – ที่นั้น / tie ĉi หรือ ĉi tie - ที่นี่

ปัจจัย -ind

ให้ความหมายว่าควรค่าหรือ น่า...:

• aŭskultinda – น่าฟัง
• leginda – น่าอ่าน
• bedaŭrinde – อย่างน่าเสียใจ
• nedankinde – อย่างไม่น่าขอบใจ (ไม่เป็นไร)